Niš se nalazi na raskrsnici najvažnijih balkanskih i evropskih puteva. Oni su još od najstarijih vremena bili poznati kao pravci kretanja naroda, robe i vojski: Via Militaris u periodu Rima i Vizantije a Carigradski drum u doba Turaka. I danas je tako, što Niš čini raskrsnicom Evrope sa Malom Azijom i Crnomorskog regiona sa Mediteranom. On je prirodni, društveni, privredni, obrazovni, zdravstveni i sportski centar jugoistočne Srbije sa preko 250.000 stanovnika. Zahvata površinu od 597 km2.
Postoji predanje o nastanku grada: da ga je izgradio kraljević Niša. Postoje i dokazi da je bio naseljen još u praistorijsko doba. Dobio je ima od reke Nišave koja kroz njega protiče i koju su keltski prastanovnici zvali Navissos. U antičko vreme Naissus je bio snažan i neosvojiv kastrum a zbog izvrsnog geografskog položaja postao je značajna strategijska tačka i pominje se u svim vojnim pohodima na Balkanu. Ovde je rođen Konstantin Veliki, rimski imperator, 274. godine. U doba svoje vladavine (306-337.) ukrasio ga je raskošnim građevinama (Medijana) i učinio ga značajnim ekonomskim, vojnim i administrativnim centrom.
Iako se smatralo da je neosvojiv, u svojoj dugoj istoriji više puta je osvajan, rušen i spaljivan. Kroz njegove kapije su prošli mnogi značajni vladari Evrope poput cara Fridriha I Barbarose 1189. godine. U vreme Turske dominacije bio je središte vojne i upravne vlasti. Niška Tvrđava je izgrađena 1723. godine i spada u najočuvanija i najlepša turska zdanja na Balkanu.
U vreme Prvog srpskog ustanka 31. maja 1809. se odigrao boj na Čegru, u kome je poginuo vojvoda Stevan Sinđelić sa 3000 boraca. Iz toga je nastala Ćele Kula, jedinstven spomenik u svetu, koju je turski paša podigao od lobanja srpskih junaka.
11. januara 1878. godine knez Milan Obrenović je oslobodio grad i on postaje druga prestonica u Srbiji. U toku Prvog svetskog rata on je ratna prestonica. Posle okupacije u Drugom svetskom ratu oslobođen je 14. oktobra 1944. godine.
Na samo par kilometara od Niša nalazi se Niška Banja koja je prirodno lečilište, poznato još iz doba Rimskog carstva. Lekovitost i specifičnost joj daju radonske termomineralne vode sa izvorišta. Smeštena je na nadmorskoj visini od 250 m i karakteriše je umereno kontinentalna klima.
U blizini Niša nalaze se i dve klisure, Sićevačka i Jelašnička.